Sultan Sazlığı
|
|
Sultan Sazlığı, Erciyes Dağı'nın güneybatısındaki Develi Ovasının en alçak
kesimlerinde yer almaktadır. Develi-Yahyalı -Yeşilhisar üçgeni içerisindedir.
Kayseri'ye 70 km uzaklıkta bulunan Sultan Sazlığı, Uluslararası Ramsar Sözleşmesi ile koruma altına alınmıştır.
Develi Ovası'nın alçak kesimlerinde Yay, Camız, Söbe ve çöl gölleri yer almaktadır Geniş anlamda bu göllerin tümüne, dar anlamda ise Develi'yi Niğde - Kayseri karayoluna bağlayan yolun güneyinde kalan, Yay Gölü dışındaki bölümüne Sultan Sazlığı adi verilir. Sultan Sazlığı'nı oluşturan göl ve bataklıklar, kurak mevsimlerde daralır, yağışIı mevsimlerde genişIer. Bu göller Ercjyes ve Orta Toroslar'dan inen sularla beslenir.
17.200 hektar alanı kapsayan Sultan Sazlığı, dünya çapında önem taşıyan bir ekosistem oluşturur.
Sazlığın merkezlerine doğru görülmeyecek kadar yavaş yüzen saz adacıkları bulunmaktadır.
21
Nisan 1988'de doğayı koruma alanı olarak ayrılan bölgede tatlı ve tuzlu su
ekosistemi bir arada bulunmaktadır.
Barındırdığı 301 kuş türü ile Manyas Gölü'nden sonra Türkiye'nin ikinci önemli kuş cenneti olan Sultan Sazlığı'nda, buradaki kuşIarın göç yollarını ve yapma ortamlarını araştırmak amacıyla gözlem ve üretme istasyonu bulunmaktadır.
Gerek bitki örtüsü gerekse üzerinde yaşayan canlılarla kuş göç yolları üzerinde yer alan Sultan Sazlığı, her geçen gün yapılan araştırmalar ve çalışmalarla turizme kazandırılmaya çalışıImaktadır.
Konum
Sultan
Sazlığı, merkezi Anadolu Platosu'nun doğu kenarında,. Kayseri il sınırları
içerisinde bulunmaktadır.
Kayseri'nin güneyinde 70 km uzaklıktadır. Koordinatları: 38º 05" / 38º 40" kuzey 35º 00" / 35º 35" doğudur. Dörd bir yanı yüksek dağlarla çevriIi kapalı bir havzadır. Tamamen düz olan arazının meyili %2'dir, Kuzeyinde bölgenin en yüksek volkanik dağı Erciyes (3917 m.) bulunur. Doğuda Develidağı, Akpınar, Çiçekliyurt (2074 m, 2057 m) güneyde Toros Dağları, Aladağ (3373 m.) Elmalı (2235 m.) ve batıda Kartalkaya (1958 m.), Incildağı (1795 m.) bulunmaktadır.
Alan Dağılım ve Özellikleri
| Alan cinsi | Alan miktarı |
|---|---|
| Göl alanı | 3650 hektar |
| Sazlık alanı | 5200 hektar |
| Otlık alanı | 8350 hektar |
| Toplam | 17200 |
Sultan Sazlığı, 17.200 hektarlık bir alını kapsamaktadır. Alan dağılımı: Sultan Sazlığı genel olarak Yaygölü (tuzlu) ve Sazlıkları (tatlı) şeklinde 1ki ekosisteme ayılır.
Sazlıklar içerisinde Eğrigöl, Sarpgöl ve Camızgölü adında irili ufaklı göl ve sazlıklarla kaplı adacıklar bulunmaktadır.
Tarihçe
Sultan Sazlığı ilk defa İsmet Özer tarafından yapılan bir araştırmada ortaya çıkarılmıştır. Sonra, Nihat Turan ve Ornitoloj Tansu Gürpınar tarafından yapılan çalışmalarda dünya çapında önemi olan bir sulak alan olduğu ortaya çıkmıştır.
Sultan Sazlığı, 1971 yılında Kara Avcılığı kanunu'na dayanılarak, Tarım Orman ve Köy İşIeri Bakanlığınca Su Kuşları Koruma ve Üretme Sahası, 1988 yılında Tabiatı Koruma Alanı ve 1993 yılında da Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulunca Birinci Derece Doğal Sit Alanı ilan edilmiştir.
Sulak ve koruma alanı olarak önemi anlaşılan Sultan Sazlığı 15 Mart 1994 tarihli ve 5434 sayılı Bakanlar Kurulu kararı ile Uluslararası Ramsar Sözleşmesi'nin (özellikle Su Kuşları Yaşama Ortamı Olarak uluslararası öneme sahip sulak alanların korunması sözleşmesi) İkinci ve Üçüncü maddeleri uyarınca A SINIFI Sulak Alanlar Listesine alınmıştır.
Jeoloji / İklim
Develi Ovası en eski jeolojik formasyon olan devon'dur. Yahyalı'nın güneyinde orta devon'a ait (410.370 milyon yıl) mercan faunası bulunmuştur. Develi güneyinde bulunan Kırşehir masifi prekambryumda meydana gelmiş esas dağlardır. Develi havzasının kuzeybatı ve doğusunda neojen'e ait tüfler bulunur. Acıgöl yakınlarındaki Erciyes'e ait Nemrut Dağı yakın zamanlara kadar aktif olan bir volkandır. Göl sahası oluşumu miyosen devrinde başlamış pleistosen ve helosen devirlerinde erozyon malzemeleriyle dolmaya tabakalar teşekkül etmeye başlamıştır. Bu tabakalar kireçtaşı, bazalt, andesit ve tüften oluşmuştur.
Develi havzasında Anadolu Platosu'nun tipik kara iklim yardır. Yazlar kurak ve sıcak, kışlar soğuk, gece gündüz yaz kış ısı farkı yüksektir. En sıcak aylar Temmuz - Auğustos aylardır (34.2ºC - 35.5ºC en düşük sıcaklık ise, -18.3ºC olarak ölçülmüştür).
Son 30 yıl ölçümlerine göre yıllık ortalama yağış metrekareye 363 mm'dir.
Kuş populasyonu daha ziyade ilkbahar ve sonbahar ayları üzerıne toplanmıştır. Şubat, Temmuz ve Auğustos en düşük seviyededir. Kışı burada geçiren kuşlar da bulunur.
Yıllardan beri, gölün kıyısında kurulmuş olan Ovaçiftliği köyü sakinlerinin önemli geçim kaynaklarından biri olan saz ve kamış, kontrol altında ve düzenli bir şekilde gölden toplanmakta; hasırcılık, sepetçilik ve mobilyacılıkta değerlendirilmektedir. Ovaçiftliği köyünde de bir müze, araştırmacılar ve fotoğrafçılar için gözlem kuleleri, ayrıca idare binaları bulunmaktadır.
Flora
Civarda bulunan Aladağlar ve Erciyes flora bakımından, Yakın ve Ortadoğu'da en iyi araştırılmış yerlerdendir. Buna rağmen bulunan türler, mevcudun bir parçası olup araştırmalar devam etmelidir.
Algler: Bacillariophyceae, Charophyceae, Chlorophyceae, Chrysophyceae, Dinophyceae, Eulenophyceae ile Rodophyceae olmak üzere 50 türden fazladır.
Bitki türleri: Kasparek, Demirkuş ve Sümbül tarafından toplanmış ve Hacettepe Üniversitesi kolleksiyonunda mevcuttur.
| Family | Gil |
|---|---|
| Alismataceae | suotugiller |
| Aristolochiaceae | |
| Ascetepiadeaceae | ipektohumugiller |
| Boraginaceae | hodangiller |
| Caryophyllaceae | karanfilgiller |
| Chenopodiaceae | ıspanakgiller |
| Compositae | bileşikgiller |
| Convolvulaceae | sarmaşıkgiller |
| Cruciferae | turpgiller |
| Cuscutaceae | küskütgiller |
| Droseraceae | etyiyengiller |
| Euphorbiaceae | sütleğengiller |
| Gentianaceae | kızılkantarongiller |
| Labiatae | ballıbabagiller |
| Lauraceae | defnegiller |
| Leguminosae | baklagiller |
| Lenthivulariaceae | bubapıgiller |
| Lythraceae | kınagiller |
| Malvaceae | ebegümecigiller |
| Moraceae | dutgiller |
| Nymphaceae | nilüfergiller |
| Onagraceae | küpeçiçeğigiller |
| Papaveraceae | gelincikgiller |
| Plumbaginaceae | dişotugiller |
| Polygonaceae | karabuğdaygiller |
| Primulaceae | çuhaçiçeğigiller |
| Ranunculeae | düğünçiçeğigiller |
| Resedaceae | sevgiçiçeğigiller |
| Rosaceae | gülgiller |
| Rubiaceae | kökboyagiller |
| Scrophulariaceae | aslanağzıgiller |
| Solanaceae | patlıcangiller |
| Tamaricaceae | ılgıngiller |
| Umbelliferae | maydanozgiller |
| Valerianaceae | kediotugiller |
| Zygophyllaceae | yabanikimyonugiller |
F. Spitzenberger tarafından toplanmış ve Viyana Tabiat Tarihi Müzesi'nde bulunmakta olan türlerdir.
| Mammals | Memeliler |
|---|---|
| porcupine | kirpi |
| miller's watershrew | bataklık sivri faresi |
| etruscan shrew | etrüsk sivri faresi |
| shrew | sivri fareler |
| bat | yarasalar |
| wolf | kurt |
| fox | tilki |
| veasel | gelincik |
| marbled polecat | alaca sansar |
| wild boar | yaban domuzu |
| brown hare | tavşan |
| lesser mole | kör fare |
| woodmouse | orman sıçanı |
| rats | sıçan |
| grey hamster | cüce dağ sıçanı |
| golden hamster | dağ sıçanı |
| desert rat | koşarfare |
| water vole | su faresi |
| common vole | adi tarla faresi |
Sultan Sazlığın kuşları:
(Çeşitli kuş isimleri ve diğer dillerin çevirileri için
tabiat sözlüğüne bakabilirsiniz...)
| Birds | Kuşlar |
|---|---|
| little grebe | yumurta piçi |
| great crested grebe | tepeli dalgıç |
| red necked grebe | kırmızı boyunlu |
| black necked grebe | karagerdanlı |
| cormorant | karabatak |
| pygmy cormorant | cüce karabatak |
| white pelican | pelikan |
| dalmatian pelican | tepeli pelikan |
| bittern | balaban |
| little bittern | cüce balaban |
| night heron | gece balıkçıl |
| squacco heron | alaca balıkçıl |
| cattle egret | öküz balıkçıl |
| little egret | küçük beyaz balıkçıl |
| great white heron | beyaz balıkçıl |
| gray heron | gri balıkçıl |
| purple heron | erguvani balıkçıl |
| black stork | kara leylek |
| white stork | leylek |
| glossy ibis | çeltikçi |
| spoonbill | kaşıkçı |
| great flamingo | flamingo |
| mute swan | kuğu |
| pink-footed goose | gillik |
| white-footed goose | sakarca |
| greylag goose | boz kaz |
| ruddy shelduck | angıt |
| shelduck | suna |
| wiegon | fiyü |
| gadwall | boz ördek |
| teal | kırık |
| mallard | yeşilbaş |
| pintail | kılkuyruk |
| garganey | çıkrıkçı |
| shoveler | kaşıkgaga |
| marbled duck | yağ ördeği |
| red crested pochard | macar ördeği |
| pochard | pas baş |
| tufted duck | tepeli patka |
| smew | sütlabi |
| honey buzzard | arı şahini |
| black kite | kara çaylak |
| egyptian vulture | akbaba |
| griffon vulture | kızıl akbaba |
| short toed eagle | yılan kartalı |
| marsh harrier | saz delicesi |
| hen harrier | ekin delicesi |
| pallid harrier | step delicesi |
| montagu's harrier | çayır delicesi |
| goshawk | büyük atmaca |
| sparrowhawk | küçük atmaca |
| buzzard | şahin |
| long-legged buzzard | kızıl şahin |
| lesser spotted eagle | küçük bağırgan |
| steppe eagle | kartal |
| yırtıcı kartal | |
| imperial eagle | şah kartal |
| golden eagle | altın kartal |
| booted eagle | küçük kartal |
| osprey | balık kartal |
| lesser kestrel | küçük kerkenez |
| kestrel | kerkenez |
| red-footed falcon | kırmızıayaklı kerkenez |
| merlin | güvercin doğanı |
| hobby | delice doğan |
| lanner falcon | bıyıklı doğan |
| seker falcon | ulu doğan |
| rock partridge | kınalı keklik |
| partridge | çil |
| quail | bıldırcın |
| water rail | su tavuğu |
| spotted crake | benekli su tavuğu |
| little crake | cüce su tavuğu |
| corncrake | bıldırcın kılavuzu |
| moorhen | saz tavuğu |
| purple gallinule | saz horozu |
| coot | sakarmeki |
| crane | turna |
| little bustard | mezgerdek |
| great bustard | toy |
| oystercatcher | deniz saksağanı |
| black-winged stilt | uzunbacak |
| avocet | kılıçgaga |
| stone curlew | kocagöz |
| collared pratincole | bataklık kırlangıcı |
| black winged pratincole | siyah kanatlı bataklık kırlangıcı |
| little ringed plover | küçük halkalı |
| ringed plover | yağmurcun |
| kentish plover | yarım halkalı yağmurcun |
| great sandplover | büyük yağmurcun |
| dotterel | damgalı yağmurcun |
| golden plover | altın yağmurcun |
| silver plover | gümüşi yağmurcun |
| spur winged plover | mahmuzlu kışkuşu |
| sociable plover | step yağmurcun |
| lapwing | kiz kuşu |
| sanderling | çakıl kuşu |
| little stint | küçük çakılkuşu |
| temminck's stint | temmink kumkuşu |
| curlew sandpiper | kırmızı kumkuşu |
| dunlin | dağ kumkuşu |
| ruff | döğüşken kuş |
| snipe | su çuıluğu |
| black-tailed godwit | çamur kuşu |
| whimbrel | yağmur kervan çulluğu |
| curlew | kervan çulluğu |
| spotted redshank | pasrengi kızılbacak |
| redshank | kızılbacak |
| greenshank | bataklık düdükcünü |
| green sandpiper | yeşilbacak |
| wood sandpiper | orman düdükcün |
| common sandpiper | nehirkenarı koşucusu |
| red-necked phalarope | kırmızıboyunlu kumkuşu |
| mediterranean gull | akdeniz martısı |
| little gull | küçük martı |
| black-headed gull | karabaş martı |
| slender-billed gull | ince gagalı martı |
| common gull | küçük kara martı |
| lesser black-backed gull | büyük gümüşi martı |
| herring gull | kara martı |
| gull-billed tern | taneli deniz kırlangıcı |
| sandwich tern | deniz kırlangıcı |
| common tern | akalınlı deniz kırlangıcı |
| little tern | ak kanatlı deniz kırlangıcı |
| whiskered tern | beyaz bıyıklı deniz kırlangıcı |
| black-bellied sandgrouse | bağırtlak |
| rock dove | kayagüvercini |
| collared dove | kumru |
| turtle dove | üveyik |
| great spotted cuckoo | tepeli guguk |
| cuckoo | guguk |
| scops owl | cüce baykuş |
| eagle owl | puhu |
| little owl | kukumav |
| tawny owl | alaca baykuş |
| long eared owl | kulaklı orman baykuşu |
| short eared owl | bataklı baykuşu |
| nightjar | çobanaldatan |
| swift | karasağan |
| alpine swift | akkarınlısağan |
| kingfisher | yalı çapkını |
| bee eater | arı kuşu |
| roller | mavi kuzgun |
| hoopoe | çavuşkuşu |
| wryneck | döner boyun |
| Syrian woodpecker | suriye ağaçkakanı |
| calandra lark | oklağı toygarı |
| bimacullated lark | dağtoygarı |
| field lark | miyop toygar |
| lesser short-toed lark | küçük kısaparmaklı toygar |
| woodlark | orman toygarı |
| crested lark | tepeli toygar |
| skylark | tarla kuş |
| shore lark | kulaklı toygar |
| sand martin | kum kırlangıcı |
| Swallow | kırlangıç |
| house martin | ev kırlangıcı |
| barn swallow | kır kırlangıcı |
| tawny pipit | kır incir kuşu |
| tree pipit | ağaç incir kuşu |
| meadow pipit | çayır incir kuşu |
| red-throated pipit | kızıl gerdanlı incir kuşu |
| water pipit | su incir kuş |
| rock pipit | |
| blue-headed wagtail | kara enseli kuvruksallayan |
| yellow wagtail | sarı kuyruksallayan |
| citrine wagtail | |
| white wagtail | ak kuvruksallayan |
| pied wagtail | |
| Wren | çit kuşu |
| hedgesparrow/dunnock | çit serçesi |
| rufous bush chat | yelpaze kuyruklu bülbül |
| robin | nar bülbülü |
| thrush nightingale | çalı bülbülü |
| nightingale | bülbül |
| Bluethroat | buğdaycıl bülbül |
| white throated robin | iran bülbülü |
| black redstart | ev kızılkuyruğu |
| redstart | bahçe kızılkuyruğu |
| whinchat | çayır tarlakuşu |
| stonechat | taş kuşu |
| wheatear | kuyrukkakan |
| black eared wheatear | karakulaklı taşöpen |
| Isabelline wheatear | karabaşlı kuyrukkıran |
| Finsch's wheatear | |
| rock thrush | taş kızıl |
| blackbird | karatavuk |
| fieldfare | ardıçkuşu |
| mistle thrush | ökse ardıcı |
| cettis warbler | setti bülbülü |
| river warbler | ırmak ötleğeni |
| grasshopper-warbler | çekirge ötleğeni |
| moustached warbler | bıyıklı ırmakardıcı |
| sedge warbler | çif ardıcı |
| marsh warbler | bataklık ardıcı |
| reed warbler | küçük sazardıcı |
| great reed warbler | büyük sazardıcı |
| olive tree warbler | zeytin ardıcı |
| olivaceous warbler | beyaz ardıcı |
| lesser whitethroat | çif ötleğeni |
| çalı ötleğeni | |
| garden warbler | bahçe ötleğeni |
| blackcap | karabaş ötleğeni |
| bonelli's warbler | dağ söğüt ötleğeni |
| wood warbler | orman söğüt ötleğeni |
| chiffchaff | tiz sesli bülbülü |
| willow warbler | söğüt ötleğeni |
| goldcrest | çalıkuşu |
| spotted flycatcher | benekli sinekkapan |
| collared flycatcher | kolyeli sinekkapan |
| European pied flycatcher | kara sinekkapan |
| bearded tit babbler | bıyıklı baştankara |
| long-tailed tit | uzunkuyruklu baştankara |
| blue tit | mavi baştankara |
| great tit | büyük baştankara |
| rock nuthatch | kaya sıvacıkuşu |
| penduline tit | çulha kuşu |
| golden oriole | sarı asma |
| red backed shrike | kırmızı sırtlı örümcek kuşu |
| lesser grey shrike | kara alınlı boğan |
| great grey shrike | yırtıcı boğan |
| masked shrike | maskeli boğan |
| woodchat shrike | dokuz boğan |
| magpie | saksağan |
| jackdaw | küçük karga |
| rook | tohum kargası |
| hooded crow | leş kargası |
| starling | sığırcık |
| rose coloured starling | pembe sığırcık |
| rock sparrow | kaya serçesi |
| house sparrow | serçe |
| Spanish sparrow | söğüt serçesi |
| tree sparrow | dağ serçesi |
| chaffinch | ispinoz |
| brambling | dağ ispinozu |
| serin | küçük iskete |
| greenfinch | büyük iskete |
| goldfinch | saka |
| siskin | karabaşlı iskete |
| linnet | keten kuşu |
| twite | sarıgagalı ketenkuşu |
| crimson winged finch | pembe kanatlı ispinoz |
| common rosefinch | karmen renkli şakrakkuşu |
| yellowhammer | sarı kirazkuşu |
| cinereous bunting | gri kirazkuşu |
| black headed bunting | ortolan kirazkuşu |
| bataklık kirazkuşu | |
| karabaşlı kirazkuşu | |
| corn bunting | ekin kirazkuşu |
| wood pigeon | tahtalı güvercin |
| barn owl | peçeli baykuş |
| great spotted woodpecker | büyük alaca ağaçkakan |
| alaca kuyrukkakan | |
| şarkıcı ardıç | |
| karabaş küçük ötleğen | |
| Anadolu mahsus baştankara | |
| cüce sinekkapan | |
| Other animals groups | Diğer hayvan grupları |
|---|---|
| Reptiles | Sürüngenler |
| swamp turtle | bataklık kaplumbağa |
| agemes (agama ruderatilis) | hardun |
| starred lizard | |
| little lizard | cücecit kertenkelesi |
| Cappadocian lizard (ophisops elegans) | anadolu kertenkelesi |
| caspian arrowsnake (coluber caspius) | |
| water snake (natrix tesellata) | su yılanı |
| Tailes Amphibians | Kurbağagiller |
| green toad | yeşil karakurbağası |
| tree toad | ağaç kurbağası |
| lake toad | göl kurbağası |
| Fish | Balıklar |
| Carps | Sazangiller |
| Cobies | Taş yiyenler |
| Sailton pupfish | Dişli sazangiller |
| Hymenoptera | Zarkanatlılar |
| Libellae | Kızböcekleri |
| Mollusks | Yumuşakçalar |
Barınak / Gıda
Kesif sazlarla kaplı, besin bakımından oldukça zengin, tatlı sulu küçük göller su kaşlarının yemlenmesi ve barınmaları için ideal bir alandır. Tatlı su göllerinde kurbağa ve semender lavraları ve küçük balıklar (Phoxinellus sp., Aphanius sp.) bol miktarda mevcuttur. Buralarda sazlar boylu ve sıktır. Pelikanlar, karabataklar, su tavukları, ördekler, kazlar, balıkçıllar, kaşıkçı kuşlar yuva yapacak yer ve malzemeyi kolayca bulurlar.
Tuzlu su yaşama ortamı olan Yay Gölü ise, flamingoların, martıların, kılıçgagaların ve bazı çullukların kuluçka alanıdır. Yaşama ortamının geçiş bölgesinde alanlarda yağmurcunlar, turnalar ve pelikanlar kuluçka yapar.
Kaynak: Sultan Sazlığı müzesinin broşürü
Tabiat sözlüğüme de bakabilirsiniz...